Soğuk denildiğinde akla ilk gelen bölgeler kutuplar olur. Ancak dünyanın en soğuk noktası, sıradan kutup şehirlerinden bile çok daha dondurucu koşullara sahiptir. Bilim insanlarının yıllardır yaptığı ölçümler, bu sorunun cevabını netleştirmiştir: Dünyanın en soğuk yeri, Antarktika kıtasındaki Doğu Platosu.
Ölçülen En Düşük Sıcaklık
1983 yılında Sovyetler Birliği’ne ait Vostok Araştırma İstasyonunda yapılan ölçümlerde sıcaklık -89,2°C olarak kaydedilmiş. Bu, Dünya’da şimdiye kadar ölçülmüş en düşük sıcaklık rekorudur. Daha sonra uydu ölçümleriyle Antarktika’nın yüksek platolarında -92°C ile -98°C arasında değerler tespit edilmiş. Ancak resmi olarak kabul edilen rekor hâlâ Vostok İstasyonu’na ait.
Neden Bu Kadar Soğuk?
Antarktika’nın bu kadar dondurucu olmasının birkaç temel sebebi vardır:
- Yüksek Rakım: Vostok İstasyonu yaklaşık 3.500 metre yüksekliktedir. Rakım yükseldikçe hava daha ince olur ve sıcaklık düşer.
- Kutup Gece Süresi: Kış aylarında aylarca güneş doğmaz. Güneş ışığı olmayınca ısı kaybı hızlanır.
- Kuru Hava: Nem oranı son derece düşüktür. Havanın kuru olması, sıcaklığın daha hızlı düşmesine neden olur.
- Kar ve Buz Örtüsü: Yüzeyi kaplayan beyaz buz tabakası güneş ışınlarını geri yansıtır (albedo etkisi). Bu da ısınmayı engeller.
İnsan Yaşamı Mümkün mü?
Antarktika’daki bu bölgelerde sürekli yaşayan bir topluluk yoktur. Yalnızca bilim insanları araştırma istasyonlarında, özel ısıtmalı yapılarda geçici sürelerle kalır. Dışarıda geçirilen birkaç dakika bile ölümcül risk taşır.
Soğuğun Evrensel Rekoru
Dünyadaki bu dondurucu soğuk, gezegenimizin sınırlarını zorlar niteliktedir. Hatta bazı noktalarda Antarktika’daki sıcaklık, Mars yüzeyindeki bazı bölgelerden bile daha düşüktür. Bu da Dünya’nın ne kadar ekstrem koşullara sahip olabileceğini gösterir.
Dünyanın en soğuk yeri Antarktika’nın Doğu Platosudur ve burada ölçülen sıcaklıklar insan aklının hayal edemeyeceği kadar düşük. Vostok İstasyonu’nda kaydedilen -89,2°C’lik rekor hâlâ tarihin en düşük sıcaklığı olarak kabul edilmekte.
